In de huidige praktijk van het politiewerk hebben systemen, protocollen en regels grote invloed op de manier waarop de politiemedewerker zijn werk doet en hoeveel tijd hij beschikbaar heeft voor het werk op straat. Door op lokaal niveau meer contextgedreven te werk te gaan, komt meer tijd vrij voor het werk op straat en krijgen agenten hun vak weer terug. (Onderzoeksrapport ‘Omdat de samenleving er aan toe is’, 2011). Het betekent dat vragen en problemen die zich in de wijk voordoen leidend zijn voor de aanpak en werkwijze die in die situatie nodig is - en dus niet de systemen, protocollen en regels. Politiemensen ervaren hierdoor een herwaardering van hun vak. Zij vinden dat ze er weer meer voor de burger kunnen zijn.

Contextgedreven werken vraagt om professionele ruimte die wordt ondersteund door professionele standaarden. Standaarden waarvan zij zich mede-eigenaar voelen, die voor hen in de dagelijkse praktijk betekenis hebben en praktisch hanteerbaar zijn. Passende standaarden waaraan politiemedewerkers hun vakmanschap en hun kracht kunnen ontlenen. Vakmanschap dat hoge eisen stelt aan vakkennis, houding en gedrag en waarbij de politiemedewerker weet wat hem te doen staat, juist als die standaarden tekort schieten. (paper Noordegraaf)

Contextgedreven werken betekent ook dat de tegenstellingen tussen openbare orde en opsporing vervagen. De wijkagent en de agent op straat verrichten het hele palet aan werkzaamheden dat zich voordoet. Dit kan het opnemen van een aangifte zijn, het verhoren van een verdachte, het verlenen van bijstand bij een ernstig verkeersongeval in de wijk, het beslechten van een burenruzie, het doen van onderzoek naar verdachte bewegingen rondom een woonhuis, of het monitoren van het gedrag van jongeren op hun hangplek. Zomaar enkele voorbeelden uit de grote variëteit van het dagelijkse politiewerk in de wijk, waarin bovendien noodhulpverzoeken een geïntegreerd onderdeel van het werk zijn geworden (zie kader).

De wijkagent en de agent op straat zijn de centrale medewerkers die concreet invulling geven aan het contextgedreven, gebiedsgebonden werken, inclusief de noodhulp. Gerelateerd aan de eerder geschetste maatschappelijke processen benoemen we hieronder enkele facetten van het politiewerk die van belang zijn voor de kwaliteiten waarover de wijkagent en de diender op straat moeten beschikken om hun werk goed te kunnen doen. Deze facetten zijn op zich niet nieuw, maar krijgen concreet vorm in de context van de Nationale Politie. Gezien de geschetste maatschappelijke processen en trends is de verwachting dat deze kenmerken ook op de langere termijn van belang blijven en zich in de loop der jaren zullen doorontwikkelen.